Dlaczego warto dbać o aktualność stosu technologicznego? Kilka słów wyjaśnień dla nieprogramistów.

W dobie intensywnego rozwoju technologii, aktualność stosu technologicznego staje się jednym z kluczowych aspektów efektywnego zarządzania oprogramowaniem. Współczesne aplikacje opierają się nie tylko na kodzie pisanym przez programistów, ale także na szerokim wachlarzu bibliotek, platform i narzędzi. Działają w różnych systemach operacyjnych, takich jak Windows, Linux, macOS czy Android. Dlatego regularne aktualizacje to nie tylko techniczny wymóg, ale i strategiczna decyzja wpływająca na bezpieczeństwo, niezawodność i wydajność oprogramowania.
W artykule wyjaśniamy, dlaczego warto dbać o aktualność technologii, jakie korzyści to przynosi i jak skutecznie zarządzać aktualizacjami.

Bezpieczeństwo – fundament każdej aplikacji

Oprogramowanie, nawet najlepsze, nie jest nigdy wolne od błędów. Szczególnie groźne są tzw. podatności związane z bezpieczeństwem (ang. vulnerabilities), które mogą otwierać drzwi do ataków hackerskich. Każda przestarzała biblioteka, platforma czy narzędzie może stać się słabym ogniwem systemu, które cyberprzestępcy wykorzystają do przeprowadzenia ataku.

Regularne aktualizacje to jeden z najprostszych i najskuteczniejszych sposobów minimalizowania ryzyka. Nowe wersje bibliotek często zawierają poprawki usuwające znane podatności. Co więcej, wiele nowoczesnych narzędzi i bibliotek wymusza na programistach stosowanie zaawansowanych praktyk bezpieczeństwa, takich jak polityka Zero Trust, uwierzytelnianie dwuskładnikowe czy oAuth. Dzięki temu nie tylko zmniejszamy ryzyko, ale także podnosimy ogólną kulturę bezpieczeństwa w organizacji.
Przykładem może być sytuacja z listopada 2021, kiedy w używanej przez wiele aplikacji Java’owych, bibliotece Log4J, znaleziono podatność nazwaną Log4Shell, pozwalającą na tzw. zdalne wykonywanie kodu. Zdarzenie to pokazuje, że nawet biblioteka do prostego logowania, używana przez programistów w celach diagnostycznych może być źródłem ataku hackerskiego.

Przykładem wymuszenia dobrych praktyk, może być wprowadzanie obowiązkowego uwierzytelniania typu oAuth2 przez Microsoft w ich produktach Office 365 poprzez protokół IMAP, POP czy SMTP. Powodowało to, że integracja z kontem pocztowym poprzez te protokoły, wymagała użycia specjalnego identyfikatora klienta (aplikacji) i tzw. tajnego klucza, generowanego przez administratora systemu, zamiast nazwy użytkownika i hasła do poczty.

Niezawodność działania – stabilność przede wszystkim

Nieaktualne zależności mogą prowadzić do błędów, które obniżają stabilność aplikacji. Tzw. „bugi” w starszych wersjach bibliotek czy platform mogą powodować, że aplikacja będzie działać niestabilnie lub przestanie funkcjonować w nieoczekiwanych momentach. Aktualizacje wprowadzają poprawki do znanych błędów, dzięki czemu możemy zapewnić naszym użytkownikom stabilne i niezawodne działanie oprogramowania.

Np. w pewnej wersji Javy był błąd, który powodował tzw. wyciek pamięci. Aplikacje nie zwalniały pamięci, co mogło prowadzić do ich spowolnienia i wpływać na ich działanie a ostatecznie nawet powodować przerwy w dostępie do oprogramowania. W nowszych wersjach naprawiono ten problem.

Lepsza wydajność – szybciej i efektywniej

Aktualizacje oprogramowania to nie tylko naprawa błędów, ale także poprawa wydajności. Nowe wersje bibliotek, narzędzi czy platform często oferują zoptymalizowane mechanizmy działania. To oznacza szybsze wykonywanie funkcjonalności z których korzystamy, bez zmian naszego kodu. W efekcie aplikacja działa sprawniej, co przekłada się na lepsze doświadczenie użytkownika oraz większą efektywność pracy zespołu.

Przykładem może być aktualizacja serwera webowego na którym hostowana jest nasza aplikacja, lub aktualizacja platformy, która taki serwer zawiera (jak np. Spring Boot z nowszym Tomcatem).

Nowe funkcjonalności i usprawnienia

Każda nowa wersja oprogramowania to również potencjał dla wprowadzenia nowych funkcji. Dzięki nim możemy łatwiej rozbudowywać aplikację i dostosowywać ją do zmieniających się potrzeb rynku. Często nowe wersje narzędzi są bardziej intuicyjne w użyciu, co zwiększa produktywność zespołu deweloperskiego. Niektóre aktualizacje wprowadzają także nowe podejścia do rozwiązywania problemów, zmuszając programistów do przyjęcia lepszych praktyk i ułatwiając codzienną pracę.

Przykładem jest Java 21 i jej nowa funkcjonalność czyli tzw. wirtualne wątki, które pozwalają na łatwiejsze programowanie wielowątkowe i zwiększenie wydajności aplikacji webowych pisanych w tradycyjnym podejściu (jeden wątek per żądanie). Będzie to możliwe, właściwie bez zmian w kodzie, podnosząc tylko wersję serwera aplikacji, który korzysta z tej funkcjonalności. Dodatkowo będzie można zrezygnować z pisania aplikacji korzystających z obsługi żądań w tzw. sposób reaktywny, co ułatwi utrzymywanie i rozwój aplikacji.

Wsparcie techniczne – unikaj osieroconych wersji

Starsze wersje oprogramowania prędzej czy później przestają być wspierane przez producentów. Brak wsparcia oznacza brak aktualizacji bezpieczeństwa, brak poprawek błędów oraz brak możliwości uzyskania pomocy technicznej w przypadku problemów. Korzystanie z nieaktualnych narzędzi wiąże się więc z ryzykiem, którego można uniknąć, dbając o regularne aktualizacje.

Przykładem może być Java w wersji 8, która od 2022 roku nie ma już darmowych aktualizacji (jest możliwe tylko płatne wsparcie). Ci, którzy chcą korzystać z darmowych aktualizacji powinni migrować swój kod do minimum wersji 11tej.

Jak dbać o aktualność stosu technologicznego?

Utrzymanie aktualności stosu technologicznego może być wyzwaniem, szczególnie jeśli korzystamy z wielu zależności. Jednak istnieją sprawdzone praktyki, które pomagają zarządzać tym procesem.
1. Regularne aktualizacje – Warto uczynić aktualizacje, rutynowym elementem pracy zespołu deweloperskiego. Najlepiej aktualizować zależności z każdym nowym wydaniem naszego oprogramowania. Jeśli pojawi się jakaś krytyczna podatność w naszych zależnościach, warto wydać specjalną wersję naszego oprogramowania tylko z tą poprawką.
2. Automatyzacja procesu – Korzystaj z narzędzi, które automatycznie identyfikują przestarzałe lub podatne na ataki biblioteki. Dzięki temu zespół może priorytetyzować najważniejsze aktualizacje.
3. Wybór odpowiednich wersji – Stosuj wersje LTS (Long Term Support), które gwarantują stabilność i długoterminowe wsparcie.
4. Testowanie i planowanie – Aktualizacje, zwłaszcza dużych wersji, mogą wymagać intensywnego testowania. Dlatego warto planować je z wyprzedzeniem i testować nowe wersje na środowiskach testowych.
5. Sprawdzanie źródeł – Przy wyborze nowych narzędzi lub bibliotek warto zweryfikować producenta, licencję oraz roadmapę. Unikajmy narzędzi, które nie mają stabilnego wsparcia lub długoterminowego planu rozwoju.
6. Śledzenie trendów i zagrożeń – Regularnie monitoruj strony producentów oraz portale poświęcone bezpieczeństwu IT. Dzięki temu będziesz na bieżąco z informacjami o najnowszych zagrożeniach i poprawkach.

Podsumowanie

Dbanie o aktualność stosu technologicznego to nie tylko techniczny obowiązek, ale i strategiczne działanie, które zwiększa bezpieczeństwo, stabilność i wydajność oprogramowania. Regularne aktualizacje pomagają unikać zagrożeń, korzystać z nowych funkcjonalności i lepiej zarządzać wsparciem technicznym. Choć proces ten może wymagać wysiłku, odpowiednie podejście, planowanie i automatyzacja sprawiają, że staje się on integralnym elementem pracy każdego zespołu programistycznego. Aktualizując stos technologiczny, budujesz fundament dla długoterminowego sukcesu swoich projektów.